موضوع:
گزارش
کارآموزی کارآفرینی اکتشاف سنگ های تزیینی
پیشگفتار
طبق نظام فنی و اجرایی کشور (مصوبه شماره 42339/ ت 33497 هــ، مـورخ 20/4/1385
هیـات محتـرم وزیـران) اسـتفاده ازضوابط، معیارها و استانداردها در مراحل پیدایش،
مطالعـات تـوجیهی، طراحـی پایـه و تفصـیلی، اجـرا، راهانـدازی، تحویـل و
شـروعبهرهبرداری طر حها و پروژه های سرمایه گذاری به لحاظ رعایت جنبه های توجیه فنی
و اقتصادی طرحها، تامین کیفیت طراحی و اجـرا(عمر مفید) و کاهش هزینه های
نگهداری و بهره برداری از اهمیت ویژه برخوردار میباشد.
معادن سنگهای تزی ینی و نما بخش عمدهای از معادن فعال کشور را به خود اختصاص می
دهند. با توجه به تنوع و غنای ذخـایرسنگهای تزیینی و نما و با هدف افزایش بهرهوری،
اشتغال و صادرات، ارایه راهکارهای لازم در زمینه اکتشاف، استخراج و فـرآوریسنگهای
تزیینی و نما امری لازم و ضروری است.
نشریه حاضر در راستای اهداف برنامه تهیه ضوابط و معیارهای معدن و به منظور
هماهنگسازی دستورالعملهـا و مقـررات فنـیموجود در سه بخش اکتشاف، استخراج و
فرآوری سنگهای تزیینی و نما تهیه شده است.
ردهبندی سنگهای تزیینی و نما و معیارهای اکتشافی آنها در بخش اکتشاف نشریه آمده
است. بخش دوم مشتمل بر ضوابط تهیه طرح استخراج و چرخه عملیات استخراج سنگهای تزیینی
و نما است. بخش سوم به معرفی روشهای برش، ساب، صیقل، پرداخت سنگ و همچنین بهبود
کیفیت و بستهبندی سنگ پرداخته است.
ضمن تشکر از کارشناسان محترم برای بررسی و اظهار نظر در مورد این استاندارد،
امید است مجریان و دسـت انـدرکاران بخـشمعدن، با به کارگیری استانداردهای یاد شده،
برای پیشرفت و خودکفایی این بخش از فعالیتهای کشور تلاش نموده و صاحبنظران ومتخصصان
نیز با اظهار نظرهای سازنده در تکامل این استانداردها مشارکت کنند. با هم هی تلاش
انجامشده قطعا هنوز کاستیهـاییدر متن موجود است که إنشاءا... کاربرد عملی و در سطح
وسیع این نشریه توسط مهندسان موجبات شناسایی و برطرف نمودن آنها را فراهم خواهد
نمود.
در پایان، از تلاش و جدیت مدیرکل محترم دفتر نظام فنی اجرایی، سرکار خانم مهندس
بهناز پورسـید، مجـری مح تـرم تهیـهی ضوابط و معیارهای فنی بخش معدن کشور در دفتر
امور نظارت و ایمنی وزارت صنایع و معادن، جناب آقای مهندس وجیها... جعفـری
و متخصصان همکار در امر تهیه و نهایی نمودن این نشریه، تشکر و قدردانی مینماید.
امید است شاهد توفیق روزافزون همهی ایـنبزرگواران در خدمت به مردم شریف ایران
اسلامی باشیم.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
بخش اول- اکتشاف سنگهای تزیینی و نما
فصل اول- ردهبندی سنگهای تزیینی و نما
1-1- رده بندی بر اساس منشا
5
1-1-1- سنگهای رسوبی 5
1-1-2- سنگهای آذرین 6
1-1-3- سنگهای دگرگونی 6
1-2- رده بندی سنگهای تزیینی و نما بر اساس خواص مکانیکی، فیزیکی و شیمیایی
7
1-2-1- جرم مخصوص 7
1-2-2- مقاومت فشاری تک محوری
7
1-2-3- سختی 7
1-2-4- مقاومت در مقابل یخزدگی
7
1-2-5- مقاومت در مقابل اسیدها
7
1-2-6- مقاومت در مقابل بازها (قلیایی ها)
7
1-3- رده بندی تجاری سنگهای تزیینی و نما
7
1-3-1- گرانیتها 8
1-3-2- مرمرها 8
1-3-3- آهکها 8
فصل دوم- ضوابط و معیارهای اکتشاف سنگهای تزیینی و نما
2-1- روند کلی اکتشاف سنگهای تزیینی و نما
11
2-1-1- بررسیهای دفتری 11
2-1-2- بررسیهای صحرایی 11
2-1-3- بررسیهای اقتصادی
12
2-2- مراحل اکتشاف سنگهای تزیینی و نما
12
2-2-1- شناسایی 12
2-2-2- مرحله پیجویی 13
ت
2-2-3- اکتشاف عمومی
13
2-2-4- اکتشاف تفصیلی
14
بخش دوم- استخراج سنگهای تزیینی و نما
فصل سوم- ضوابط تهیه طرح استخراج
3-1- آشنایی 21
3-2- نقشههای مورد نیاز
21
3-3- طراحی معدن سنگ تزیینی و نما
22
3-3-1- اصول و ضوابط کلی
22
3-3-2- روشهای موجود برای استخراج معادن سنگ تزیینی و نما
22
3-3-3- ضوابط تهیه طرح پیش باطلهبرداری و آمادهسازی
22
3-3-4- ضوابط طراحی پلههای معادن سنگ تزیینی و نما
23
3-3-5- شکل و ابعاد بلوکهای استخراجی
23
3-4- انتخاب روش استخراج و تکمیل طرح
24
3-4-1- انتخاب تجهیزات
24
3-4-2- تاسیسات زیربنایی و خدماتی
25
فصل چهارم- چرخه عملیات استخراج سنگهای تزیینی و نما
4-1- آشنایی 29
4-2- برش اولیه 29
4-2-1- برشهای مبتنی بر چالزنی
29
4-2-2- برش با سنگبرها
32
4-2-3- برش با سیم برش
33
4-3- جداکردن و واژگونی بلوک سنگ بریدهشده
37
4-3-1- استفاده از بالشتکهای منبسط شونده
37
4-3-2- استفاده از جکهای هیدرولیک
38
4-3-3- استفاده از تجهیزات جابهجایی در معدن
38
4-4- قوارهبندی بلوکها
38
4-4-1- قوارهکردن با سیم الماسه متحرک
39
ث
4-4-2- قوارهکردن با سیم الماسه ثابت
39
4-4-3- قواره کردن با چالزنی
39
4-5- جابهجایی و حمل و نقل
39
بخش سوم- فرآوری سنگهای تزیینی و نما
فصل پنجم- برش سنگ
5-1- آشنایی 45
5-1-1- روشهای برش 45
5-1-2- ملاحظات فنی و ایمنی برش بلوکهای سنگی
47
5-2- برش طولی و عرضی سنگ
48
5-3- جهت برش سنگ
48
5-3-1- الگوی پهلو به پهلو
49
5-3-2- الگوی انتها به انتها
49
5-3-3- الگوی جورشدگی انتهایی
49
5-3-4- الگوی جورشدگی کتابی
50
5-3-5- الگوی جورشدگی چهارتایی یا الماسی
50
5-3-6- الگوی مختلط 50
فصل ششم- ساب، صیقل و پرداخت سنگ
6-1- مرحله ساب و صیقل اولیه سنگ
53
6-1-1- ساب نواری پیوسته
53
6-1-2- عوامل موثر در کیفیت ساب با دستگاه ساب نواری پیوسته
53
6-1-3- لقمههای ساب 53
6-2- مرحله پرداخت نهایی سنگ
54
6-2-1- لبهزنی 54
6-2-2- تیشهزنی 55
6-2-3- ماسهزنی 55
6-2-4- شیارزنی 55
6-2-5- پرداخت با پودرهای مخصوص
55
6-2-6- استفاده از رزین و واکس
56
6-3- مرحله شستشو
56
ج
6-4- کارهای ویژه در پرداخت سنگ
56
6-4-1- کارهای ویژه بر روی قطعات نازک سنگ
56
6-4-2- کارهای ویژه بر روی ورقهای ضخیم سنگ
57
6-4-3- کارهای ویژه بر روی قطعاتی با سطح استوانهای
57
6-4-4- کارهای ویژه برای ایجاد پروفیلهای گوناگون سنگی
57
فصل هفتم- بهبود کیفیت سنگهای تزیینی و نما
7-1- عوامل موثر در بهبود کیفیت سنگهای تزیینی و نما
61
7-2- روشهای بهبود کیفیت سنگ
61
7-2-1- رنگآمیزی سنگ 61
7-2-2- بتونهکاری 61
7-2-3- تقویتکنندهها 61
7-2-4- پوششها 62
فصل هشتم- کنترل کیفیت و بستهبندی و انبار
8-1- کنترل فرآیند فرآوری سنگ
65
8-2- بسته بندی و انبار سنگ فرآوری شده
65